Na terytorium Ukrainy przed wojną istniało ponad 5 tys. muzeów, 65 rezerwatów historyczno-kulturalnych i ok. 170 tys. zabytków, w tym siedem obiektów światowego dziedzictwa UNESCO. W ciągu dziesięciu miesięcy wojny, Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy zarejestrowało ponad 800 przypadków zniszczeń dokonanych przez wojska rosyjskie na dziedzictwie kulturowym Ukrainy. Liczba ta z każdym dniem rośnie, a i tak nie obejmuje wszystkich obszarów i zniszczeń.
Ataki na obiekty dziedzictwa kulturowego, czy grabież ukraińskich zbiorów muzealnych są pogwałceniem prawa międzynarodowego. Obecnie, jak nigdy wcześniej, Ukraińcy i dziedzictwo kulturowe znajdujące się na Ukrainie potrzebuje wsparcia i pomocy całej społeczności świata. Film ma stanowić przekaz skierowany do organizacji i społeczności międzynarodowej, dla przedstawienia skali i bezwzględności zniszczeń, jakie są tam dokonywane.
Film „Wymazać Naród” w reżyserii Tomasza Grzywaczewskiego to dokument pokazujący zniszczenia na dziedzictwie kulturowym Ukrainy dokonane przez wojska Federacji Rosyjskie od 24 lutego 2022 r. W filmie zostały pokazane celowe zniszczenia ukraińskich zabytków od Lwowa, poprzez Czernichów, Iwanków, Kijów, Charków, aż po Izium i Bohorodyczne na wschodzie Ukrainy. Zbrodnie dokonywane na dziedzictwie kultury świeckiej i sakralnej, od zabytków archeologicznych po współczesne biblioteki i szkoły. Wypowiedzi ukraińskich przedstawicieli świata kultury pokazują obraz celowej walki barbarzyńskiego najeźdźcy z ukraińską tożsamością, walki za którą ukraińscy bohaterowie oddają życie.
– Kiedyś mieliśmy piękną i bogatą wystawę. Rosjanie niszczą najważniejsze obiekty. Atak na muzeum Skoworody miał na celu zniszczenie wielkości naszego ducha. Miał wymazać tożsamość naszego narodu. Rakieta poleciała z północy i uderzyła w zapas paliwa. Potem wszystko się zapaliło. Sufit był w ogniu. Było tu jak w piekle, ale w tym piekle, pomnik Hryhorija Skoworody wytrwał, co jest bardzo znaczące i symboliczne – mówi jedna z bohaterek filmu, Hanna Yarmish z Narodowego Muzeum Pamięci H. S. Skoworody.
Film prezentuje również sposoby zabezpieczania i próby ochrony niszczonych obiektów, jak i skalę pomocy, jaka jest i będzie potrzebna do ochrony i odbudowy dziedzictwa kulturowego znajdującego się na terenie Ukrainy.
Narodowy Instytut Dziedzictwa od początku rosyjskiej agresji angażuje się w ochronę dziedzictwa kulturowego Ukrainy. Decyzją Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w strukturze NID funkcjonuje Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie, które jest głównym koordynatorem rządowej pomocy dla sektora kultury. Centrum koordynuje (krajowe i zagraniczne) inicjatywy ratujące zasoby kulturalne Ukrainy, prowadzi działalność informacyjną i edukacyjną o ukraińskim dziedzictwie kulturowym, w szczególności o zagrożeniach i jego stratach wywołanych działaniami wojennymi.
Tomasz Grzywaczewski – dziennikarz i autor książek, scenariuszy filmowych oraz publikacji naukowych z zakresu stosunków międzynarodowych. Relacjonował konflikty zbrojne w Donbasie, południowo-wschodniej Turcji, Górskim Karabachu, a obecnie na Ukrainie.
Dokument został zrealizowany na zlecenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa, sfinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Więcej informacji dostępnych jest tutaj.
Tekst: Narodowy Instytut Dziedzictwa
