17 września 2022 roku otwarty został kanał żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną. Jest on częścią nowej drogi wodnej łączącej Zatokę Gdańską z Zalewem Wiślanym. W tym dniu, którego data jest symboliczna ze względu na rocznicę napaści ZSRR na Polskę, nasz kraj w pełni uniezależnił się od Rosji.
Na ten moment mieszkańcy Elbląga, gmin i miejscowości nadzalewowych, w tym Tolkmicka i Fromborka, czekali latami. Celem nowej drogi wodnej jest, m. in. zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i turystycznej Elbląga oraz portów Zalewu Wiślanego, a także wzmocnienie bezpieczeństwa Polski. Do tej pory polskie jednostki były zmuszone przepływać przez Cieśninę Piławską znajdującą się na terenie Federacji Rosyjskiej i tym samym musiały otrzymywać zgodę na przepłynięcie, gdzie Rosja często blokowała przepływ.
Otwarcia dokonano z udziałem najwyższych władz państwowych, w tym prezydenta Andrzeja Dudy oraz premiera Mateusza Morawieckiego. Prezydent wskazywał, iż mimo trudnej historii Polska osiąga sukcesy:
Jako prezydent Rzeczypospolitej Polski, który z ramienia i decyzji moich rodaków sprawuje niezwykły mandat, chcę ogłosić, że mimo trudnego położenia geopolitycznego Polski, mimo wichrów wojen, milionowych strat w narodzie, mimo wszystkich przeciwności, trudnych czasów, mimo lat komunizmu i wszystkiego tego, co stało się w ciągu ostatnich 30 lat Polska zwycięża, zwycięża dziś tutaj, na Mierzei Wiślanej.
Premier Mateusz Morawiecki nazwał kanał żeglugowy „drogą wolności, nowych szans i nowych możliwości:
Ten kanał jest drogą wolności, nowych szans i nowych możliwości. – Zrywamy dzisiaj symbolicznie w dniu 83. rocznicy napaści ZSRR na Polskę ostatnie pęta naszej w zależności od Związku Radzieckiego a później od Rosji (…). Ten kanał to nie jest zwykły kanał żeglugowy. On niesie ważną historię(…). We współczesności pierwszym, który rzucił hasło przekopu przez Mierzeję Wiślaną był prezydent Lech Kaczyński, później to dzieło w 2006 roku podjął premier Jarosław Kaczyński.
Prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński mówił o szansach jakie niesie ze sobą otwarcie kanału przez Mierzeję Wiślaną:
To jest pierwszy krok, najważniejszy, decydujący. Ale musimy myśleć dzisiaj o kolejnych (…) Wierzę, że to początek czwartego portu Rzeczypospolitej, że to nowy impuls dla rozwoju tej ziemi. Ale przede wszystkim wierzę, że to kolejny akt tego, co przez długie lata było naszym marzeniem, także po 1989 roku – by Polska była naprawdę niepodległa, naprawdę suwerenna, i była silnym, poważnym, liczącym się państwem
Po okolicznościowych przemówieniach najwyższych władz państwowych Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni kpt ż.w. Wiesław Piotrzkowski wydał komendy kapitanowi Portu Nowy Świat do uruchomienia odpowiednich procedur otwarcia śluzy, przez którą na Zatokę Gdańską wypłynęły pierwsze jednostki służby państwowej. Były to: Zodiak II – należący do Urzędu Morskiego, Kaper 2 – jednostka straży granicznej oraz Orkan – jednostka SAR.
Całkowita długość drogi wodnej z Zatoki Gdańskiej przez Zalew Wiślany do Elbląga to prawie 23 kilometry, w tym samo przejście przez Zalew Wiślany to nieco ponad 10 kilometrów, na rzece Elbląg – także ponad 10 km, a pozostałe ok. 2,5 km to odcinek, na który złożą się śluza i port zewnętrzny oraz stanowisko postojowe. Kanał jak i cały tor wodny będą miały docelowo 5 m głębokości.
W wydarzeniu otwarcia kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślana uczestniczył, pochodzący z Elbląga, konsultant Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Gdańsku Sebastian Piasecki.
Pochodzę z Elbląga, w którym dla mieszkańców przekop Mierzei Wiślanej był marzeniem pokoleń. Próbowali się podjąć tego przedsięwzięcia Stefan Batory i Eugeniusz Kwiatkowski. Udało się tego dokonać teraz, podczas rządów Prawa i Sprawiedliwości. W końcu jesteśmy niezależni od niebezpiecznego rosyjskiego sąsiada, a nasze jednostki nie muszą już pytać o zgodę na przepłynięcie przez własne akweny. To wielka chwila – niech kanał żeglugowy służy nam i przyszłym pokoleniom – powiedział Sebastian Piasecki, konsultant RODM Gdańsk.
