Z dniem 1 lipca br. Polska obejmuje po raz siódmy roczne przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej (V4). Mottem przewodnim jest: „V4: powrót do korzeni” / „V4: Back to Basics”. Nawiązuje ono do fundamentów współpracy wyszehradzkiej, takich jak: wolność, prawa człowieka, rządy prawa oraz zaangażowanie w proces integracji europejskiej i współpracę na rzecz bezpieczeństwa w Europie.
Polskie przewodnictwo przyjęło za cel wspieranie inicjatyw ukierunkowanych na wzrost dobrobytu obywateli, na czele z poprawą wielowymiarowego bezpieczeństwa, rozwojem połączeń infrastrukturalnych i szeroko pojętą konektywnością. Takiemu założeniu towarzyszy przekonanie, że Grupa Wyszehradzka powinna być narzędziem współpracy w tych obszarach, gdzie interesy państw członkowskich pozostają zbieżne – jak dalszy rozwój infrastruktury energetycznej i transportowej, czy większe zaangażowanie instytucji europejskich w ochronę granic zewnętrznych strefy Schengen.
Program prezydencji jest oparty na trzech filarach:
„Bezpieczeństwo obywateli” – obejmuje wyzwania dotyczące bezpieczeństwa w wielu wymiarach m.in.: wewnętrznym, cybernetycznym, ochrony zdrowia i ludności, współpracy służb policyjnych, konsularnych czy wymiaru sprawiedliwości.
„Konektywność” – rozumiana jako dalsze spajanie regionu w obszarach energii, infrastruktury drogowej i cyfrowej. Szczególna uwaga zostanie poświęcona obszarom takim jak transport, bezpieczeństwo ruchu drogowego czy dalsza rozbudowa szlaków transportowych. Prezydencja polska skoncentruje się także na zagadnieniu bezpieczeństwa surowcowego państw V4.
„Wyzwalanie potencjału” – to całokształt zadań mających na celu zdynamizowanie współpracy, także tej oddolnej, regionalnej, m.in. poprzez wsparcie obszarów przygranicznych, wzmacnianie współpracy naukowej, współpracy w dziedzinie kultury i turystyki, aktywizacji młodzieży czy działań w obszarze polityki społecznej i rodzinnej. Bardzo ważną rolę w programie polskiego przewodnictwa zajmuje Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki, którego działalność polegająca na promowaniu programów grantowych i stypendialnych mających na celu pogłębianie współpracy pomiędzy obywatelami i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, jest bardzo wysoko oceniana. Ten priorytet obejmuje także dyskusję na tematy horyzontalne UE, m.in. dot. polityki spójności po 2027 r., polityki rolnej, leśnictwa czy finansów UE.
Przejęcie przez Polskę prezydencji w V4 odbywa się w przełomowym momencie, gdy Europa kształtuje swoje nowe ramy polityczne po wyborach do Parlamentu Europejskiego, a w sąsiedztwie Unii Europejskiej trwa konflikt, który jest wyzwaniem dla bezpieczeństwa euroatlantyckiego. Elementem nierozerwalnie splecionym z trzema priorytetami polskiej prezydencji w V4 będzie wsparcie Ukrainy.
Symboliczne przekazanie Polsce przewodnictwa przez Republikę Czeską nastąpiło podczas spotkania Narodowych Koordynatorów Współpracy Wyszehradzkiej 20 czerwca 2024 r. w Pradze.
